سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

عدم وجود برنامه منسجم بین بخشی، وجود موازی کاری، تفرق آراء، تمرکز بر بودجه ریزی، عدم مشارکت مردم در برنامه ریزی‌ها و عدم در نظر گرفتن پتانسیل حوزه آبخیز موانع توسعه پایدار هستند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، دکتر جزی؛ مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، در جلسه روز پنج شنبه چهارم مهرماه سالجاری که با حضور فرماندار، نمایندگان دستگاه های اجرایی و دست اندرکاران طرح جوامع محلی و تشکل ها در محل فرمانداری شهرستان طالقان برگزار گردید، بر تاثیر اقـدامات منـابع طـبیعی و آبخیزداری در پیشگیری و کاهش وقوع مخـاطرات زیسـت محیطی و ضرورت انسجام بین دستگاهی در مدیریت مطلوب سرزمین تأکید نمود.

مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، بـا اشاره به وقوع مخاطراتی زیست محیطی از جمله وقوع سیلاب های ویرانگر، تخریب و یا از بین رفتن پوشش گیاهی، کاهش میزان بارندگی و یا بارش خارج از فصل، کاهش سطح آب سفره ­های زیرزمینی، لغزش و رانش زمین، خشکسالی، وقوع حریق در مراتع و جنگل ها، پدیده ریزگرد، خشکسالی و ...  که بعضاً علاوه بر منشاء طبیعی از فعالیت­ ها و اقدامات آگاهانه و یا ناآگاهانه انسانی نیز نشأت می­ گیرد، تصریح نمود: اطلاع رسانی در خصوص کارکردهای حفظ منابع طبیعی و آبخیزداری به اقشار مختلف جامعه ضرورت یافته و ارائه خـدمات آموزشـی با هـدف آگاه سازی عموم مردم نسـبت به حوادث طبیعی و جلوگیری از خسارت های ناشـی از آن اهمیت موضوع را دوچنـدان می نماید. 

دکتر جزی؛ برداشت بهینه و اصولی از منابع بنحوی که نیاز امروز برطرف گردد و نیاز نسل آتی به خطر نیافتد را توسعه پایدار دانست و با اشاره به موانع توسعه پایدار اعم از: عدم وجود برنامه منسجم بین بخشی، وجود موازی کاری، تفرق آراء، تمرکز بر بودجه ریزی، عدم مشارکت مردم در برنامه ریزی‌ها و عدم در نظر گرفتن پتانسیل حوزه آبخیز، سرمایه های اجتماعی، مالی، فیزیکی، طبیعی و انسانی را از ملزومات هر جامعه در مسیر رسیدن به توسعه پایدار برشمرد.

هوشنگ جزی گفت: مدیریت جامع حوزه آبخیز فرآیندی آگاهانه است که جنبه‌های مختلف بهره‌برداری از منابع طبیعی (بیوفیزیکی، اجتماعی-سیاسی و اقتصادی) را در یک سیستم مدیریت پایدار به منظور دستیابی به اهداف بهره‌برداران (امنیت غذایی، سودآوری، کاهش خطرپذیری) با در نظر داشتن اهداف جامعه (کاهش فقر، رفاه نسل‌های آینده و حفاظت از محیط زیست) تلفیق می‌کند.

ایشان، برنامه ریزی بر اساس حوزه (مرزهای طبیعی) و انسجام سازمانی (هماهنگی دستگاه های دولتی و سایر ذینفعان) را با تأکید بر نقش پررنگ مردم اجزای کلیدی مدیریت جامع حوزه آبخیز عنوان نمود.

این مقام مسئول: از تشکیل ساختار مناسب برنامه‌ریزی در ستاد، استان‌ها و حوزه آبخیز، انتخاب حوزه آبخیز، تدوین برنامه راهبردی حوزه، ظرفیت‌سازی، توانمندسازی و آموزش، هماهنگ‌سازی پروژه‌های دولتی، نیازها و فعالیت‌های مردمی در چارچوب برنامه راهبردی، اجرا، نظارت، پایش و ارزشیابی، مستندسازی، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به عنوان فرایند مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز نام برد و پایداری و ارتقاء اکوسیستم‌های طبیعی در حوزه آبخیز، هم افزایی و همگرایی درون سازمانی و مجموعه سازمان‌های مؤثر و تأثیرگذار در برنامه‌ریزی جامع حوزه آبخیز و جلب مؤثر مشارکت مردم در تحقق اهداف، توانمندی بهره‌برداران مجاز و جوامع محلی و حضور فعال تشکل‌های آنان در فاز سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرایی طرح‌های مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، توسعه پایدار و نظام‌مند منابع مالی، انسانی، اجتماعی و فیزیکی و سرمایه‌های طبیعی حوزه‌های آبخیز، ارتقاء بهره‌وری و شاخص‌های پایداری در حوزه‌های آبخیز، عملیاتی شدن برنامه تاب‌آوری اکوسیستم‌ها در مقابل تنش‌های ناشی از مخاطرات طبیعی و غیر طبیعی، استقرار نظام جامع پایش و ارزیابی در حوزه‌های آبخیز و ایجاد پایگاه اطلاعات برای هر حوزه‌ی آبخیز و تأکید بر اولویت در تخصیص و تجمیع منابع اعتباری ملی و استانی طرح های مختلف بمنظور تحقق مدیریت جامع در حوزه های پایلوت و سایر حوزه ها را تحت عنوان اهداف مورد انتظار مطرح نمود. 

مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، دکتر جزی ادامه داد: در کارگروه اجرایی مدیریت جامع حوز‌ه‌های آبخیز در سطح شهرستان، با توجه به لزوم انجام هماهنگی‌های لازم برای اعمال مدیریت جامع در حوزه‌های آبخیز در سطح شهرستان‌های مربوطه، متناظر با کارگروه اجرایی مدیریت جامع حوزه آبخیز استان، کارگروهی در سطح شهرستان به ریاست فرماندار و با ترکیب متناظر کارگروه استانی تشکیل می‌شود. در این کارگروه فرماندار در حکم مدیر حوزه آبخیز بوده رئیس اداره‌ی منابع طبیعی و آبخیزداری بعنوان دبیر بوده و مدیر اجرایی حوزه نیز بعنوان عضو حضور خواهد داشت. 

وی خاطرنشان کرد: در مدیریت جامع حوزه های آبخیز، ﻇﺮﻓﯿﺖ‌ﺳﺎزی، توانمندسازی و آﻣﻮزش با هدف ﺑﺴﯿﺞ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪهی ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻓﺮدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و ... براساس نیازها و اولویت‌های ذینفعان در راﺳﺘﺎی ﮐﻤﮏ به ﺧﻮد و جامعه و آﻣﻮزش در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮفته که شامل: شناسایی ذینفعان و دﺳﺖ‌اﻧﺪرﮐﺎران و برگزاری دوره‌های آموزشی، بازدید از پروژه‌های موفق و نمونه‌های الگویی در سطح کشور، ایجاد و تقویت سازمان‌ها و تشکل‌های محلی و توانمندسازی آن ها، آموزش جوامع محلی و تشکل‌ها بمنظور اجرای مشارکتی پروژه‌ها، ﺗﺪوﯾﻦ ﭘﺮوژه‌های مشارکتی در منطقه و روستاهای هدف از طریق بکارگیری تسهیلگران می باشد.

ایشان با اشاره به تجارب موفق سایر کشورها در بحث توانمندسازی جوامع محلی و تشکل ها مطرح نمود: اطلاع رسانی و آگاه سازی عموم مردم بعنوان یکی از ارکان اصلی آموزش، نقش بسیار مهمی در ترویج و اشاعه فرهنگ حفاظت از این منابع خدادادی و طبیعی داشته و وجود تسهیلگران به عنوان پل ارتباطی بین مردم و دستگاه­ ها منجر به تسهیل امور و صرفه جویی در اتلاف وقت و هزینه ­های مازاد می­ گردد.