سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار ایرنا، « فرهاد رضوی سلیم» روز یکشنبه در کارگاه آموزشی تبیین طرح کاشت یک میلیارد درخت با موضوع «جنگل کاری مشارکتی» که در مرکز آموزش جوانشیر سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مستقر در کرج برگزار شد، افزود: در ۲ سال اخیر دفتر یونسکو اقبال خوبی نسبت به فعالیت های کشور ما دارد که این دفتر هدف اصلی را الگوی داخلی در مدیریت جامع در نظر گرفته است.

وی با بیان اینکه در نظر داریم در این دفتر فعالیت های منابع طبیعی را به عرصه جهانی معرفی کنیم و تخصص جامعه ایرانی را به رخ جهانیان بکشانیم، اظهار کرد: در کشور ایران وقتی راجع به منابع طبیعی صحبت می شود اول از همه مشکلاتی را که احساس می شود که از نظام جهانی عقب هستیم مطرح می کنیم و به بعد دنبال راه حل هستیم.

وی با اشاره به اینکه در تخصص حوزه منابع طبیعی از سطح جهان عقب نیستیم، گفت: ما در این حوزه نیاز به همکاری داریم زیرا یک عرصه بزرگ مثل منابع طبیعی را با یک سازمان و پرسنل آن نمی توان مدیریت کرد بلکه دست نیاز خود را به سوی تمام سازمان ها به خصوص آموزش و پرورش دراز می کنیم تا این طرح کاشت یک میلیارد نهال را اجرا کنیم.

وی از جمله اقدامات یونسکو را اولویت آموزش بانوان و جوانان دانست و افزود: در حال یک تفاهم با یونسکو هستیم تا برای کاشت یک میلیارد نهال را از طریق یونسکو در سطح کشور همکاری داشته باشیم.

در کار مشترک در حوزه منابع طبیعی با مشکل روبرو هستیم

رضوی سلیم ادامه داد: در تمامی ۱۱۰ سالی که سازمان جنگل ها فعالیت داشته تمام بخش های مرتع، جنگل، بیابان و آبخیزداری کار خود را به درستی انجام داده اند ولی اگر در عرصه ای بخواهیم به صورت مشترک کاری انجام دهیم مشکلاتی به وجود می آید.

وی به تغییر اقلیمی که در سالیان اخیر نه تنها در ایران بلکه در دنیا رخ داده اشاره کرد و گفت: در اثر تغییرات از ۶ تریلیون اصله درختی که در جهان وجود داشت اکنون به سه تریلیون اصله رسیده است که کاشت یک تریلیارد اصله درخت در سراسر جهان از سوی سازمان ملل به عنوان یک سند الزام آور از سال ۲۰۲۱ مطرح شده است.

امنیت غذایی در اولویت دولت ها قرار گرفت

وی اضافه کرد: تخریب جنگل، از دست دادن تنوع زیستی، مسایل آب و هوایی، سیستم قضایی و افزایش ناعدالتی ها باعث شد دولت ها در جهان بین امنیت غذایی و امنیت منابع طبیعی، امنیت غذایی را انتخاب کنند تا شکم مردم سیر شود و خیلی ها در دنیا به منابع طبیعی هجوم آوردند و باعث شدند عرصه منابع طبیعی در حوزه های مختلف به مشکل بخورد.

معاون مرکز بین المللی یونسکو (مدیریت جامع) در ایران با بیان اینکه عرصه منابع طبیعی ایران ۱۳۴ میلیون هکتار است، گفت: مساحت حوزه های آبخیز ایران ۱۲۵ میلیون هکتار است که از این میزان ۱۷.۶ میلیون هکتار عرصه های جنگلی و بیشه زار،۸۴.۸ میلیون هکتار مرتعی و ۳۰ میلیون هکتار نیز عرصه های بیابانی است.

وی با تاکید بر اینکه بایستی در ایران پابه پای دنیا برای حفظ منابع طبیعی تلاش شود، افزود: تمام ساختارهای منابع طبیعی به هم ریخته شده و الگوهای آب وهوایی هم دستخوش تغییراتی شده است.

رضوی با بیان اینکه در همین راستا وزارت کشور وارد عمل شده و مسوولیت قرارگاه های جهادی را به استانداران در هر استان و دبیری آن را به ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری واگذار کرده، تصریح کرد: در این قرارگاه مقرر شده تا حوزه های آبخیز دارای مشکل احصاء‌شده و در حوزه هایی که شهرها و جمعیت بیشتری دارند شرح خدماتی در طرح مدیریت جامع تعریف شود.

وی گفت: در این طرح برای اولین بار در کشور با حمایت وزارت کشور، منابع طبیعی ودیگر سازمان ها در سراسر کشور موظف هستند به دستور استاندار بنشیند اولویت حوزه های آبخیز را که منابع طبیعی معرفی می کند را تعیین کنند و با همکاری دیگر بخش ها به این نتیجه می رسند که در هر استان و هر شهری کدام سازمان و نهاد حرکت کنند.

وی افزود: در این قرارگاه با حمایت وزارت کشور و قرارگاه جهادی همه موظف هستند در خصوص عرصه های منابع طبیعی هر گونه ساخت وساز و تغییر در حوزه آبخیز و عرصه منابع طبیعی را با همکاری استان اجرا کنند.

معاون مرکز بین المللی یونسکو (مدیریت جامع) در ایران اظهار کرد: با حمایت دولت اعتبارات مشخصی هم برای این عرصه ابلاغ شده که اولین تخصیص آن یکماه پیش به منابع طبیعی ابلاغ شد ضمن اینکه بخش های دیگر هم موظف هستند هزینه ها و اعتباراتی برای خود داشته باشند.

فرسایش خاکی معادل ۱۴ درصد تولید ناخالص ملی کشور است

رضوی با بیان اینکه در ارزش خدمات گذاری اکوسیستم ها، فرسایش، سیل و رسوب را داریم، ادامه داد: در منابع طبیعی مشکلاتی مثل فرسایش ۲ میلیارد تن خاک کشور در سال داریم که این فرسایش معادل ۱۴ درصد تولید ناخالص ملی کشور است.

وی اضافه کرد: سالانه ۳۵۶ میلیون مترمکعب رسوب وارد مخازن سدها می شود علاوه بر آن که از دهه ۳۰ شمسی به بعد بیش از هفت هزار و ۲۲ سیل در کشور رخ داده که هزارو ۶۰۰سیل در یک دهه اخیر بوده که ۴۴۰۰ میلیارد ریال هزینه به کشور تحمییل کرده است.

وی با بیان اینکه اکنون ۴۵۰ شهر و هشت هزار و ۶۵۰ روستا وآبادی در تهدید سیلی هستند که با تغییرات اقلیمی رخ داده، گفت: سیل و خشکسالی در ایران دو پدیده ای است که قرن هاست ایرانی ها با آن درگیر است و امروز در یونسکو دست نیاز را به سمت آموزش و پرورش و ادارات ترویج منابع طبیعی و تمام معلمین دراز می کنیم تا برای کنترل تغییر اقلیم و خشکسالی مطالب را به عنوان درس در سطوح مختلف داشته باشیم.

رضوی آموزش اصول منابع طبیعی را با توجه به علم روز و نیاز جوانان کشور و درک آن ها از مسایل کشور و منابع طبیعی ضروری دانست و افزود: نیاز است این مسایل از مقطع ابتدایی شروع و به مقاطع و تحصیلات عالیه برسد.

وی وضعیت خشکسالی در کشور را در دوره های طولانی به حدی دانست که ۶۰۹ دشت کشور اکنون بیش از ۴۰۰ دشت ممنوعه هستند به طوریکه ۱۲ تا ۳۰ سانتی متر سطح آبخوان ها فرونشست داشته و خشک شدن چاه ها و چشمه ها و تالاب ها از پیامدهای این خشکسالی هاست.

۸.۷ درصد سطح کشور جنگل ها هستند

معاون مرکز بین المللی یونسکو (مدیریت جامع) در ایران با بیان اینکه ۱۴.۳ میلیون هکتار از سطح کشور را جنگل ها پوشش می دهند، گفت: ۸.۷ درصد سطح کشور جنگل است که نشان دهنده پوشش کم جنگل در ایران است به طوریکه یک هزار و ۷۰۰ مترمربع سرانه جنگل در کشور ماست که یک سوم میانگین جهانی است در حالیکه این عرصه ها نقش اساسی در ارتقای شاخص ها دارد.

وی به تاثیر جنگل ها در حفظ آب های سطحی، تغذیه سفره ها، حفظ خاک و اکسیژن و تولید چوب اشاره کرد و افزود: در سال های قبل گفته می شد جنگل ها و پوشش گیاهی مهمترین عامل برای ترسیب کربن هستند ولی خاک میزان ترسیب کربنش بیش از درخت است به طوریکه آب های زیرزمینی بیشترین ترسیب کربن را دارد که برای رسیدن به آن نیازمند به خاک و بیش از آن نیاز به پوشش گیاهی دارد.

وی این سه عنصر را برای آرامش فرزندانمان در گرو همدیگر عنوان و اظهار کرد: ۲۵۲ هزار خانوار عشایر داریم که معادل یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده ضمن اینکه ۸۶ میلیون واحد دامی داریم که ۷۶ میلیون آن ها متکی به مراتع کشور هستند در حالیکه تولید علوفه مراتع فقط جوابگوی ۳۶ میلیون واحد دامی است.

رضوی بیان کرد: لذا یکی از مواردی که باید اتفاق بیافتد می بایست با توجه به علم روز بخشی از این مرتع نشینان را ضمن اینکه عرصه های منابع طبیعی را حفظ می کنند بتوانند بنیان مرتعداری در کشور را همچون گذشته حفظ کنند زیرا امنیت غذایی ما در بخش مرتع اتفاق می افتد.

وی گفت: بایستی بخشی از مرتعداران را به سمت دانش های جدید مثل گردشگری و فضای بومی و بوم گشتی که در استان ها و شهرها داشته باشند ترغیب کنیم تا ضمن حفظ مرتعداری بتوانیم فشار بر مرتع را کاهش دهیم.

این مقام مسوول ۸۸ درصد کشور را در مناطق خشک دانست و افزود: ۴۴ میلیون هکتار عرصه کشور در اکوسیستم بیابانی است بطوریکه در سال ۹۸، ۳۰ میلیون هکتار اراضی کشور تحت فرسایش بادی بوده که معادل ۱۴ میلیون هکتار به منابع زیستی و اقتصادی کشور آسیب وارد کرده است.

خسارت سالانه۶۰۰ میلیون دلاری به کشور

رضوی با اشاره به اینکه در سال ۶۰۰ میلیون دلار به ما خسارت وارد می شود، اظهار کرد: پدیده گرد و غبار ناشی از تغییر کاربری اراضی رخ می دهد و در قرن ۲۱ که اعلام می شود سال آب است، تمام کشورها رودخانه های مرزی خود را به داخل کشور منحرف می کنند و در حاشیه کشورها و مرزها سدهای بزرگ احداث می کنند که ما هم باید برای حفظ آب و خاک خود منابع آبی خود را حفاظت کنیم.

وی گفت: در همین راستا باید همه دست به دست هم دهند تا رطوبت نسبی خاک که در عمق خاک کاهش می یابد و ریزگردها با کمترین وزشی شروع به حرکت می کنند که منجر به مشکلات زیادی می شود تولید آب داشته باشیم.

رضوی اضافه کرد: در حوزه سیاسی نیز تغییرات ژئوپولتیک در سطح خاورمیانه در حال رخ دادن است و به زودی در حوزه های کشورهایی مثل عراق و ترکیه هجوم می آورند به سمت کشورهایی مثل ایران که ناچار هستیم برای حفاظت از منابع طبیعی منابع آبی کشور خود را حفاظت کنیم.

وی یادآور شد: ۲۷۰ میلیون هکتار کانون های گرد و غبار در خاورمیانه و در اطراف ایران از عراق و سوریه، عربستان، اردن و حوزه خلیج فارس و کشورهای شمالی تا افغانستان و پاکستان و هند داریم و تنها یک کار می ماند که باید به کمک همدیگر بتوانیم به جایی برسیم.

این کارگاه آموزشی سرگروه های درس جغرافیا و مربیان پرورشی ۱۷ استان کشور حضور داشتند.