سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در این نشست با حضور مدیر کل،  معاون فنی و نمایندگانی از  معاونت های آبخیزداری، حفاظت و امور اراضی و ... عوامل بالقوه و مناطق دارای سابقه ایجاد بحران در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری و در عرصه های ملی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت .

اصغر بیات مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز  در خصوص مسائل مربوط به مراتع و  عوامل ایجاد کننده بحران در این بخش گفت: در سال جاری شهرستانهای طالقان، کرج (جاده چالوس) و ساوجبلاغ (مناطق شمالی و مرزی با طالقان) بواسطه بالابودن نزولات جوی و داشتن پوشش مناسب مراتع استعداد بالایی در ایجاد حریق دارند اما مناطق بیابانی جنوب استان دارای بارش کم و تراکم پایین پوشش گیاهی هستند لذا بحران حریق در این مناطق پایین است. وی همچنین افزود . پیشبینی های حریق و تهیه نقشه های پهنه بندی حریق هرساله انجام می شود و با مکاتبات مختلف از طریق سازمان منابع طبیعی کشور به مدیریت بحران کشور و  و در استان به مدیریت بحران استان اعلام می گردد و سالیانه پس از آموزش بهره برداران محلی، دهیاران، سمنها و انجام مانورهای حریق در شهرستان ها و توزیع ادوات اطفای حریق ماند آتشکوب ها آمادگی برای مقابله با حریق ایجاد می شود.

وی در خصوص دامداری و بهره برداری مرتع نیز گفت : استان البرز 370 هزار هکتار اراضی ملی دارد که از این مقدار ، مراتع استان دارای 212 هزار راس ظرفیت چرای دام است که ما تقریبا 80 درصد از ظرفیت چرای دام را در مراتع خود پوشش می دهیم  و از طرف دیگر هم برای جلوگیری از تخریب مراتع اجازه ورود دام غیر مجاز و بیش از ظرفیت را نمی دهیم .

اصغر بیات در خصوصاقدامات مربوط به آبخیزداری نیز گفت : اقدامات آبخیزداری از جنس مدیریت بحران و جلوگیری از مخاطرات است که تا زمان وقوع بحران قابل مشاهده برای عموم نیست . برای مثال در سیل سال 1394 جاده چالوس حوزه روستای کندر که در آن اقدامات آبخیز قبلا  و به طور کامل انجام شده بود  کمترین خسارت وارد شد اما در حوزه روستای سیجان که اقدامات آبخیزداری هنوز تکمیل نشده بود  منجر به خسارات مالی و جانی شد که با تکمیل سازه های آبخیزداری در سالهای بعدی باعث شد سیلاب سال 1402 خسارت چندانی در این روستا ایجاد نکند. مقایسه این رخداد ها  نشان از اهمیت عملیات آبخیزداری در جلوگیری از وقوع بحران دارد.

 وی همچنین تاکید کرد عملیات آبخیزداری وقوع بحران را صد در صد متوقف نمی کند اما می تواند تاثیر بسزایی در کاهش خسارات احتمالی داشته باشد . اما متاسفانه در حال حاضر اعتبارات برای انجام مطالعات و اجرای عملیات آبخیزداری به اندازه ای کاهش یافته است که تقریبا نمی توان اقدام موثری در ساخت  سازه های آبخیز  جدید در مناطق بحرانی  استان انجام داد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز در خصوص مخاطرات حوزه آبخیز همچنی افزود: مخاطرات عمده حوزه آبخیزداری شامل سیل، فرسایش و رسوب تغذیه سفره های آبی زیر زمینی و زمین لغزش است که در خصوص دو مورد آخر اداره کل منابع طبیعی متولی اصلی نیست. اما از نظر سیلاب می توان گفت اکثر نقاط استان پر مخاطره و سیل خیز است طوری که مناطق کم بارش مثل اشتهارد نیز در گذشته درگیر سیلابهای مخرب شده اند .

ایشان همچنین خاطر نشان شد : سازه های آبخیزداری تا کنون برای سیلاب های با  دوره های بازگشت 25 ساله  ساخته می شد که با توجه به مطالعات انجام شده و لحاظ کردن تغییرات اقلیم و ... سازه های جدید برای سیلابهای دارای دوره بازگشت 50 ساله ساخته می شود که طبعا اعتبارات بیشتری نیاز دارد درحالی که اعتبارات سالهای اخیر بسیار کاهش یافته است .

وی در خصوص نقاط بحرانی سیل خیز نیز افزود : نقاط بحرانی استان در مناطق بالا طالقان در شهرستان طالقان ، جاده چالوس در شهرستان کرج ، حوزه فشند و اغشت در ساوجبلاغ و ...  قرار دارد که  در یک گزارش و در قالب 87 نقطه بحرانی با نقاط دقیق مختصاتی به مدیریت بحران استانداری اعلام شده است . وی در خصوص حوزه های شهری سیل خیز  مثل حوزه دره وسیه، عظیمیه (کوه نور)  گفت ، بحران در این نقاط به علت درگیر شدن جوامع شهری دارای خطرات جانی بالاست. این نقاط  که توسط امور آب احصا شده است نشان می دهد برخی از بلوارها و خیابانهای کرج آبراهه و محل عبور طبیعی سیلاب هستند .

اصغر بیات همچنین به  مساله فرسایش خاک پرداخت و تصریح کرد:  اهمیت کنترل فرسایش خاک در پر شدن مخازن سد هاست که برای جلوگیری از بحران باید مخزن این سدها در استان حفظ و برای جلوگیری از ایجاد بحران آب  عمر مفید آن افزایش پیدا کند که نشان دهنده اهمیت عملیات آبخیزداری در حوزه بالادستی و کاهش ورود رسوبات به مخازن سد هاست  . وی در خصوص زمین لغزش نیز تاکید کرد : متولی زمین لغزش، سازمان زمین شناسی است و افزود دو منطقه طالقان و جاده چالوس مناطق بحرانی استان محسوب می شوند که برای پایدار سازی آن دستگاه های متولی باید وارد کار شوند .

اصغر بیات  وقوع آفات و بیماری های جنگلها و مراتع استان را یکی دیگر از مسائل بحرانی استان اعلام کرد و گفت :استان البرز به علت دارا بودن اقلیم های مختلف در مساحت بسیار کوچک آن دارای آفات کلیدی مختلف از جمله خرگوش و ملخ زبرا در دامنه های البرز و مناطق کوهستانی (شهرستانهای کرج، طالقان و تا حدودی ساوجبلاغ) است و موش جرد لیبیایی، انواع ملخ های شاخک کوتاه بخصوص ملخ ایتالیایی و ساتراپ همچنین موریانه در در شهرستان های نیمه جنوبی استان است که در شهرستانهای نظرآباد، اشتهارد و چهار باغ پراکنده اند و گیاه نیمه انگل دارواش که در میان کوه های پایین طالقان محصور است .

وی افزود متولی اصلی کنترل آفات در کشور سازمان حفظ نباتات و نماینده آن در استانها، مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی است که مستقیما بایست در خصوص آفات عمومی که لیست آن هر ساله توسط سازمان حفظ نباتات منتشر می شود اقدام نماید که تقریبا تمام موشها و ملخ ها به غیر از ملخ کوهاندار تاغ در این لیست قرار می گیرند و همانطور که اشاره شد بخش زیادی از آفات منابع طبیعی استان نیز در همین لیست قرار دارند. با این حال اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری با این که یک ارگان تخصصی کنترل آفات نیست و امکانات سخت افزاری و کارشناسی کافی را در اختیار ندارد سالانه با تخصیص اعتباراتی اقدام به کنترل این عوامل زیان رسان در مناطق بحرانی می کند که طبیعتا کافی نیست و نیاز جدی به ورود ارگانها متولی دارد .

وی خاطر نشان کرد با اینکه اعتبارات کنترل آفات بسیار پایین است عدم تخصیص این اعتبارات در زمان لازم موجب عدم موفقیت کامل در کنترل بحران می شود زیرا وقوع آفات و بیماری ها امری بیولوژیک بوده  و ضمن اینکه  در بازه زمانی خاصی رخ می دهد وقوع یا عدم وقوع آن در سالهای مختلف وابسته به شرایط اقلیمی و عوامل مختلف است که باعث می شود گاه بحران آفات، استان را غافلگیر کند.