سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز به نقل از ایرنا، عصر یکشنبه 28 تیر ماه سال94  آسمان البرز را گرد و خاک  فرا گرفت و با وزش باد شدید و صاعقه در مدت زمان اندک باران سیل به راه  انداخت.
حادثه آنقدر کوتاه اما پرقدرت بود که مجال فرار از دست آن به  وجود نیامد، بیش از یکصد دستگاه خودرو سبک وسنگین را به کام رودخانه پرآب  کرج فرستاد و درنتیجه هشت نفر جان باختند.
اجساد برخی قربانیان چند روز طول کشید تا توسط امدادگران در مناطق پائین دست کرج و حاشیه رودخانه پیدا شد.
به  هرحال حادثه تلخ و ناگوار بود و انتظار وقوع سیل در این موقع از سال آن هم  به صورت برق آسا وجود نداشت هر چند که دستگاه های هشداری به وقوع بارش  اشاره کرده بودند.
این حادثه در حالی رخ داد که  پس از یک دوره خشکسالی   نوید رفع عطش طبیعت را می داد، اما غافل از اینکه بارش 13 میلی متری در  روستای سیجان واقع در 18 کیلومتری ارتفاعات جاده کرج -  چالوس در دقایقی  کوتاه تبدیل به سیلی با ارتفاع سه متر شد و از دامنه ارتفاعات، خشمگین به  سمت روستاییان هجوم آورد.
سیل بی رحمانه از ارتفاعات جاده چالوس پایین  می آمد و تنها شاهدان آن روستاییان و گردشگرانی بودند که برخی از آنان را  سیل با خود برد و برخی نیز با پناه بردن به تپه های اطراف توانستند جان  سالم به در ببرند.
سیل روستای سیجان را در برگرفت و تنه های تنومند  درختان، سنگ های بزرگ، خودروهای پارک شده در روستا را با خود می کند و می  برد و هیچکس یارای ایستادگی در برابر این خشم طبیعت را نداشت.
غافلگیری  سیل به حدی بود که حتی روستاییان نیز دست و پای خود را گم کرده بودند، چرا  که در 100 سال گذشته این حادثه طبیعی نادر بود و امروز به رغم بارش کم  باران پس از یک دوره از خشکسالی شلاق های آب به سمت روستاییان و گردشگران  هجوم می آورد.
به هرحال ، سیل سیجان حدود چند ماه دستگاه های اجرایی و  مسئولان و برنامه ریزان را به خود مشغول کرد لیکن آنچه در این میان بیشتر  کانون توجه قرار گرفت این بود که طرح های آبخیزداری شامل خشکه چینی، مهار  سیلاب ، بوته کاری ، بذرپاشی و دیگر اقدام های مهندسی گیاهی در محدوده  حادثه و دیگر مناطق البرز به خوبی اجرا نشده است.
اکنون موضوع   آبخیزداری با جدیت در دستور کار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان  البرز و شهرستان کرج قرار گرفته که افزون بر ایجاد اشتغال برای روستائیان،  تلاش بر پیشگیری از تکرار حادثه سال 94 است.
این اقدام علاوه برتثبیت  خاک و پیشگیری از فرسایش در تقویت پوشش گیاهی منطقه و سفره های آب زیر  زمینی تاثیرگذار بوده و سرعت سیلاب ها را  کنترل می کند.  
رئیس اداره  منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج  می گوید: برای مهار سیلاب ها و تقویت  پوشش گیاهی حوضه آبخیز جاده کرج - چالوس طرحی موسوم به عملیات مکانیکی و  بیولوژیک آبخیزداری در دست اقدام قرار گرفته که بیش از 90 درصد از خسارات و  خطرات سیل می کاهد.
سیاوش ذاکری در حاشیه بازدید از حوضه آبخیز ارنگه  در گفت وگو با خبرنگار ایرنا به انجام عملیات مکانیکی و احداث سازه ها  اشاره کرد وافزود: سدهای ایجاد شده در حوضه های آبخیز، تعدیلی است یعنی سعی  و تلاش بر کاهش شدت و قدرت روان آب های بالادست است تا قبل از رسیدن به  روستاها کاهش یافته و آب قابل بهره برداری در اختیار آنها قرار گیرد.
  وی اظهار داشت: یکی از عملیات های آبخیزداری درحوضه فاقد سد از محل  اعتبارات ملی و استانی در حوضه آبخیز ارنگه است که جزو حوضه های بحرانی در  شهرستان  کرج بوده و از محل اعتبارات ملی پروژه های آن اجرا می شود.
  وی با بیان اینکه در جریان سیل سال 94  این حوزه متحمل تلفات جانی و خسارات  مالی شدیم، ادامه داد: اجرای این پروژه ها با توجه به شرایط فیزیوگرافی و  محیطی این منطقه در کاهش شدت و قدرت تخریب سیل مؤثر است به طوریکه اگر در  بالادست روستای سیجان عملیات آبخیزداری انجام می شد خسارات وارده به میزان  قابل توجهی در آن سال کاهش می یافت.
 ذاکری افزود: کنترل سیل به معنی این است که یک سیل خیلی قوی را ضعیف تر کنیم؛ مانند کاری که در روستای کندر  کرج انجام شد.
وی یادآور شد که سیل تیرماه 94 به علت اجرایی شدن طرح آبخیزداری نتوانست آسیب کلی به روستای کندر در همسایگی سیجان وارد کند.
رئیس  اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کرج یادآور شد: تشخیص نوع فعالیت‌های  آبخیزداری به ویژه   عملیات مکانیکی با توجه به شرایط حوزه، شیب تند، پوشش  گیاهی کم و غیره بر اساس مطالعات کارشناسی انجام می‌شود ومؤثرترین نوع  عملیات در این نواحی بیولوژیک به صورت بذرپاشی و کپه کاری، عملیات مکانیکی  با ایجاد سدهای گابیونی و سنگ و ملاتی وسازه‌های آبخیزداری بوده که به همت  دولت این کار در حال انجام است.
 ذاکری با اشاره به اینکه جمع اعتبار  تخصیص یافته برای اجرای پروژه های آبخیزداری شهرستان کرج در سال جاری حدود  80 تا 100 میلیارد ریال است،گفت: بخشی از این اعتبارات از سوی صندوق توسعه  ملی تامین شده است.
 وی افزود: پروژه های آبخیزداری امسال در حوضه های  آبخیز کندر، آزادبر، مورود، نشترود، ورزن و ارنگه  از محل اعتبارات صندوق  توسعه ملی و سایر منابع اجرایی شده و 60 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
   رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج  اظهار داشت: در حوضه  آبگیز ارنگه ، روستاهای هدف سیجان و خور هستند به طوریکه وسعت فعالیت در  روستای سیجان سه هزار و 510 هکتار و روستای خور یک هزار و سه هکتار می  باشد.
 وی گفت: حوزه فعالیت در روستای سیجان 2 بخش مرتع عمومی و حریم  سیجان است که وسعت حریم یک هزار و 961 هکتار بوده که هرساله از 15 اردیبهشت  تا اواخر خرداد ماه مورد استفاده مرتعداران قرار می گیرد و وسعت مراتع  عمومی نیز یک هزار و 289 هکتار است که هرساله از اول تیرماه تا 15 مرداد  ماه در اختیار بهره برداران است.
 ذاکری اضافه کرد: همچنین مراتع  روستای خور پروانه بهره برداری به وسعت سه هزار و 500 هکتار دارد که از اول  خرداد تا مهرماه مورد بهره برداری قرار می گیرد.
 وی گفت: مدیریت حوضه  های آبخیز به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه  ویژه به منابع آب و خاک است انجام می شود.

رئیس اداره منابع طبیعی  کرج افزود: در اجرای پروژه های مکانیکی حوضه آبخیز ارنگه  108 سازه بنچ  مارک به منظور ایجاد کمربند حفاظتی برای تفکیک اراضی ملی و مستثنیات در  روستای خور احداث شده است.
وی ادامه داد: همچنین در اجرای پروژه های  بیولوژیک 134 هکتار جنگل کاری در بخشی از مراتع سیجان با استفاده از گونه  های بومی جنگلی با 19 هزار اصله نهال و با اعتباری بالغ بر سه میلیارد ریال  انجام شده است.
 وی اظهار داشت: در اجرای پروژه مکانیکی حوضه ارنگه یک  سازه سنگی ملاتی به حجم 2 هزار و 180 مترمکعب، به طول 47 متر و به عرض هشت  متر و ارتفاع 1.5 متر و طول دیواره 58 متر ساخته شده که به زودی مورد بهره  برداری قرار می گیرد.
ذاکری با اشاره به اینکه این پروژه ها از  بزرگترین پروژه های شهرستان کرج است، اضافه کرد: چهار پروژه به همین شکل  نیز در دره پلارک و کندر نیز در حال اجرا است.
وی گفت: از دیگر سازه ها،  ساخت یک بند سنگی ملاتی و چهار دستگاه سازه گابیونی در روستای خور و اجرای  عملیات بیولوژیکی با استفاده از بذور مرتعی در سطح 200 هکتار است که 50  هکتار بذرپاشی و 150 هکتار نیز کپه کاری انجام شده است.
  وی با اشاره  به صرف اعتبارات زیادی در این بخش، افزود: 50 درصد بهره برداری از این سازه  ها به حفاظت مناسب از سازه ها برمی گردد و با توجه به مشارکت مردمی که حرف  اول را می زند امیدواریم بهره برداران از عرصه های طبیعی در حفاظت و  نگهداری این سازه ها و همچنین حفاظت از این عملیات بیولوژیکی با جلوگیری از  ورود غیرمجاز و زودتراز موعد دام ها به مراتع و تعیین و نگاه ویژه به  ظرفیت مرتع بتوانیم مراتع خوبی را در سطح شهرستان داشته باشیم.
 وی ادامه داد: هر گونه مرتعی در مواقع بحران می تواند جان یک نفر را با تثبیت خاک در اراضی مرتعی و کوهپایه ای نجات دهد.
امسال  بالغ بر 180 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح های آبخیزداری به استان البرز اختصاص یافت.
این استان دارای 530 هکتار اراضی ملی است.