سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری دیده بان البرز، اصغر بیات، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، در نشست خبری با اصحاب رسانه که به مناسبت هفته منابع طبیعی و روز درختکاری برگزار شد، بر اهمیت منابع طبیعی و حفاظت و حراست از آن تاکید کرد و گفت: زندگی بدون توجه به منابع طبیعی امکان پذیر نیست.

وی با اشاره به اینکه استان البرز از مساحت بالایی برخوردار نیست اما جمعیت بالایی دارد، افزود: سالانه حدود ۱۵۰ هزار نفر به دلایل مختلف خصوصا مهاجرت ها، به جمعیت البرز اضافه و به لحاظ تراکم، حدود سه درصد از جمعیت کشور را شامل می شود لذا حفاظت از منابع طبیعی و ملی از جمله اولویت های ما به شمار می رود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز، تثبیت مالکیت اراضی را یکی از اقدامات خوبی دانست که طی دو سه سال گذشته انجام شده و جزو اولویت های منابع طبیعی است و افزود: در استان البرز سند بیش از ۹۸ درصد از اراضی ملی اخذ شده و پیگیری مابقی اراضی در حال انجام است.

بیات با بیان اینکه اخذ سندها به دلایلی از جمله وجود بعضی از مشکلات و تداخل ها، صورت نگرفته است و امیدواریم بتوانیم در سال ۱۴۰۴ اخذ شند برای صددرصد اراضی ملی در استان البرز انجام شود، عنوان کرد: با توجه به پراکندگی جمعیت در البرز یکی از موضوعات قابل توجه در آن، موضوع سیلاب است.

وی توضیح داد: بر اساس مطالعات صورت گرفته با هوش مصنوعی در حوزه آبخیزداری، بیش از ۷۵ درصد مناطق استان که عمدتا مناطق مسکونی شهری و روستایی، تاسیسات و مراکز صنعتی هستند، در معرض سیلاب قرار دارند بنابراین می طلبد که گام های خوبی در حوزه آبخیزداری برداشته شود.

اقدامات آبخیزداری تخصیص اعتبارات می طلبد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز اظهار کرد: تقریبا ۲۵۰ هکتار از عرصه های البرز برای انجام اقدامات آبخیزداری آماده هستند و این موضوع مساعدت سایر مجموعه های مربوطه و نیز تخصیص اعتبارات مناسب را می طلبد. در سنوات گذشته اعتبارات استانی آبخیزداری بسیار پایین بود.

بیات افزود: این اعتبارات به حدی پایین بود که ما رغبتی به عقد قرارداد نداشتیم اما امسال اعتبارات استانی ما با حدود ۳۰۰ درصد رشد به بیش از ۶۰ میلیارد تومان رسید. اگر در حوزه آبخیزداری اقدامات خوب و جامعی انجام شود، البرز وارد بحران نمی شود که مجبور شویم هزینه هایی را صرف کنیم.

وی با بیان اینکه این موضوع آب شرب، تهران و کرج را دچار مشکل کرد و با تاکید بر ضرورت پیشگیری و سرمایه گذاری در بخش منابع طبیعی و آبخیزداری، خاطرنشان کرد: در طرح مردمی کاشت نهال که امسال دومین سال اجرای خود را سپری می کند، حدود ۱۶ میلیون و ۳۰۰ هزار اصله نهال تولید شده که تولید حدود ۱۰ و نیم میلیون اصله نهال توسط بخش خصوصی و مابقی توسط بخش خصوصی صورت گرفته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با اشاره به توزیع حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار اصله نهال در این استان با مشارکت مردم و دستگاه های اجرایی مطرح کرد: با توجه به آمارها، حدود ۷۵ درصد از این میزان در توسعه فضای سبز استان موثر بوده و به لحاظ مساحتی حدود یک هزار و ۸۰۰ هکتار به سرانه فضای سبز البرز افزوده شده است.

توسعه فضای سبز حد و مرز سیاسی نمی شناسد

بیات با اشاره به انتقال حدود ۵۷۰ هزار نهال به خارج از البرز و عمدتا به استان تهران اذعان کرد: با رویکرد و هدف سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، موضوع توسعه فضای سبز حد و مرز سیاسی نمی شناسد و این امر به سلامت مردم کمک می کند. امسال هم حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار اصله نهال در نهالستان آماده توزیع هستند که امیدواریم بیش از پیش شاهد مشارکت و همراهی مردم در این زمینه باشیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز اظهار کرد: با توجه به تراکم جمعیت و آلودگی هوا، تنها موضوعی که می تواند به کاهش این مشکل کمک می کند، توسعه فضای سبز است که نقش بسیاری در سلامت جامعه دارد. بر اساس مطالعات، این اثربخشی به حدی زیاد است که چند برابر هزینه ای که باید صرف کنیم از هزینه ها و مشکلات درمانی جلوگیری می کند.

وی با اشاره به اینکه در بحث تامین آب هم فکر نمی کنم مشکلی داشته باشیم و با بیان اینکه پساب جنوب استان می تواند بیش از این در توسعه فضای سبز موثر باشد، مطرح کرد: در دهه ۵۰ پایین کوه نور، آبرفتی وجود داشت و به اندازه بالا منطقه مسکونی نداشتیم، بنابراین سیلاب ها آن زمان پخش می شد و خسارتی به دنبال نداشت اما اکنون به مناطق مسکونی تبدیل شده اند.

بیات افزود: هرچه در بالا بارش اتفاق می افتد، به خروجی کوه نور می خورد که این موضوع می طلبد اقدامات ویژه ای خارج از متوسطی که در بحث آبخیزداری داریم در حوزه شهری صورت گیرد. بر اساس مطالعات ارزیابی که در حوزه بالادست کرج انجام شد، با انجام اقدامات بیولوژیک حدود ۷۵ درصد کاهش فرسایش خاک و وقوع سیلاب را شاهد بودیم که این نشان می دهد اقدامات خوبی انجام شده است.

قول مدیریت شهری برای اختصاص ۵۰ میلیارد تومان به عملیات آبخیزداری کرج

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز عنوان کرد: برای اولین بار اختصاص رقمی برای آبخیزداری بالادست توسط شهرداری در حال انجام است. مدیریت شهری قول داده که امسال حدود ۵۰ میلیارد تومان برای عملیات آبخیزداری کرج در نظر بگیرد که در صورت تحقق این امر، از ورود بسیاری از خسارات جلوگیری می شود. که امیدواریم با مشارکت شهرداری شاهد این اقدام و توسعه فضای سبز باشیم.

وی بیان کرد: مناطق بیابانی البرز در شهرستان های نظرآباد و اشتهارد واقع شده اند و این نواحی با تغییرات اقلیمی رو به افزایش هستند. قبلا مناطق بیابانی یک آورد آبی از حوزه های بالادست داشتند. به عنوان مثال، بر اساس مطالعات شرکت آب منطقه ای، تالاب صالحیه حدود ۴۸ هکتار مساحت دارد که حوزه بالادست آن حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار یعنی سه برابر مساحت کل استان البرز است.

بیات ادامه داد: در سال های گذشته آب های ناشی از بارندگی های بالادست به این حوزه می رسید و همین موضوع موجب می شد اینجا حالت مرطوب را حذف کند و مشکل ریزگرد در این منطقه نداشته باشیم. بر اساس نیاز استان های بالادست مانند زنجان، همدان و قزوین، اقداماتی در خصوص احداث سد انجام شد و این یعنی آوردی که در سنوات گذشته داشتیم را در طول این چند سال نداریم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با اشاره به اینکه این موضوع موجب بیابان زایی می شود که بحث کاهش بارندگی نیز به این اتفاق کمک کرده است، گفت: طی چند سال اخیر با خشکسالی مواجه هستیم که به بیابان زایی دامن می زند. این موضوع باید مدیریت و در این زمینه از تمامی ظرفیت ها و امکانات موجود استفاده شود. راهی که در این زمینه به ذهن ما رسیده کاشت نهال است.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته حدود ۷۰۰ هکتار و نیز یک بخش ۲۵۰ هکتاری نهالکاری شد، اذعان کرد: در سال گذشته ریزگرد مخصوصا در تالاب صالحیه به نسبت سال های قبل از آن نداشتیم که این موضوع به بحث اقلیم بر می گردد. سال گذشته بارندگی بهاری خوبی داشتیم که کمک بسیاری به توسعه پوشش گیاهی کرد و همین موضوع موجب شد در تابستان و پس از آن آنچنان فرسایشی نداشته باشیم.

پیگیری حق آبه تالاب صالحیه به آب منطقه ای البرز محول شده است

بیات با اشاره به اینکه پساب ماهدشت می تواند به عنوان یک عامل مهم در کاهش این موضوع و توسعه پوشش گیاهی نقش داشته باشد و بخش عمده ای از مشکلات در حوزه بیابان زایی را حل کند، خاطرنشان کرد: در این راستا تفاهم نامه ای با آموزش و پرورش منعقد شده و تاکنون نیز همکاری خوبی داشته و گاها از ما هم جلوتر بوده و در این زمینه پویش های متعددی نیز به مرحله اجرا درآمده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز ادامه داد: در سال گذشته در یک همایش بخشی مربوط به آموزش مربیان داشتیم که اکنون همان مربیان به عنوان مروجان منابع طبیعی در آموزش و پرورش مشغول فعالیت هستند. علاوه بر این باید نسبت به فرهنگ سازی در این حوزه نیز اقدام کنیم که بدین منظور پویش هایی در سطح مدارس اجرا و برخی مدارس نیز به عنوان نهالستان در نظر گرفته می شوند.

وی عنوان کرد: مسئولیت پیگیری حق آبه تالاب صالحیه به شرکت آب منطقه ای استان البرز محول شده اما چون فرااستانی است قطعا یکسری مسائل خارج از مدیریت استان البرز و در سطح ملی باید پیگیری شود. بخشی که به محیط زیست بر می گردد نیز در حال پیگیری است. یکی از موضوعات مطروحه در بحث تالاب صالحیه، احداث زهکش توسط سازمان جهاد کشاورزی قزوین است.

بیات اضافه کرد: آن مطالعات قطعا برای احیای اراضی کشاورزی استان قزوین صورت گرفته و به نوبه خود در آن بخش بی شک درست بوده و سازمان جهاد کشاورزی این استان به هدف مدنظر خود در حوزه مربوطه دست یافتند اما این موضوع در حوزه استان البرز با تغییراتی که در تالاب ایجاد کرده اثربخش بوده که این موضوع نیز در دستورکار مطالعات محیط زیست قرار دارد.

مصرف آب جنگلکاری ماهدشت به اشتهارد حدود ۴۵ هزار مترمکعب در سال است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز اظهار کرد: باید منتظر خروجی این مطالعات باشیم که ببینیم برای هر یک از دستگاه های متولی چه مسئولیت هایی تعریف می شود و بر اساس آن ها اقدام کنیم و بتوانیم در احیای تالاب صالحیه و کاهش ریزگردها گام های مثبتی برداریم. یکی از این دستگاه ها و تنها دستگاهی که می تواند اقدامات اجرایی را انجام دهد، منابع طبیعی و آبخیزداری است.

بیات توضیح داد: اگر متوسط بارش در استان البرز ۳۰۰ میلی متر باشد، در کنار آن حدود دو هزار میلی متر تبخیر و تعرق داریم. مصرف آب جنگلکاری ماهدشت به اشتهارد حدود ۴۵ هزار مترمکعب در سال است اما در صورت محاسبه آن، میزانی که در کاهش تبخیر و تعرق انجام می شود یعنی از دو هزار میلی متر کم می کند، بی شک چند برابر آن چیزی است که ما مصرف می کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز با بیان اینکه آبخیزداری و منابع طبیعی و آبخوان داری می تواند به تغذیه آبخوان ها کمک کند، اظهار کرد: یکی از چالش هایی که در البرز مطرح می شود، فرونشست زمین در مناطق جنوبی استان یعنی ساوجبلاغ، نظرآباد و اشتهارد است که گاها به بیش از ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر هم می رسد. پساب جنوب استان حدود یک هزار و ۳۰۰ لیتر بر ثانیه است.

وی افزود: اگر این پساب مدیریت شود و در حداقل زمان به بهره برداری در استان برسد، چه در بخش کشاورزی و چه در بخش صنعت، می تواند به کاهش مصرف آب های زیرزمینی و نیز تغذیه اراضی کمک کند. حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب از البرز به استان تهران منتقل می شود که اگر بتوانیم بخشی از آن را به عنوان پساب به استان البرز بازگردانیم، می تواند به این موضوع کمک کند.

خبرنگار: صدیقه صباغیان